Organizm rozpoznaje przeszczepiony narząd jako obcy i układ odpornościowy reaguje atakiem skierowanym przeciw przeszczepowi. Leki immunosupresyjne mają na celu zapobiec odrzucaniu wątroby, nerki, czy innego przeszczepionego narządu poprzez osłabienie tej reakcji układu odpornościowego. W tym samym jednak czasie leki te powodują, że biorca przeszczepu staje się bardziej wrażliwy na zakażenia. Dlatego też utrzymanie odpowiedniej równowagi pomiędzy działaniem hamującym reakcję odrzucania a utrzymaniem niezbędnych zdolności do obrony przed zakażeniami jest bardzo ważne.

Szczęśliwie dawki leków immunosupresyjnych niezbędnych do utrzymania czynności przeszczepu zmniejszają się po upływie pierwszych kilku miesięcy od operacji. Tym niemniej pewna minimalna ilość tych leków pozostaje zawsze potrzebna, nawet wiele lat po transplantacji. Nigdy nie należy zapominać przyjmowania leków ani samodzielnie zmniejszać ich dawki bez zgody lekarza transplantologa.

Wszystkie aktualnie stosowane leki immunosupresyjne mogą powodować istotne działania niepożądane. Stwierdzono, że łącząc niektóre leki w pewne zestawienia można zmniejszyć ryzyko wystąpienia efektów ubocznych pojedynczych leków bez zmniejszenia ich działania leczniczego, dlatego najczęściej stosuje się schematy oparte o podawanie 2-3, a nawet 4 leków jednocześnie lub w określonej kolejności.

Mimo stosowania przez poszczególne ośrodki zwykle Jednego wybranego schematu leczenia immunosupresyjnego każdy pacjent może reagować nieco inaczej na podawane leki. Dlatego też podstawowy schemat leczenia jest dopasowywany do indywidualnych potrzeb pacjentów, nie należy się w tej sytuacji dziwić jeśli inni chorzy otrzymują inne leki, lub ich mniejszą lub większą liczbę.

Poniżej podane zostaną podstawowe informacje dotyczące obecnie stosowanych leków immunosupresyjnych u pacjentów po przeszczepach narządów. Te informacje nie wyczerpują wiedzy o każdym z leków, i nie mogą zastąpić wiedzy lekarza transplantologa, z którym należy skonsultować każdą wątpliwość dotyczącą leczenia. Nie należy też zapominać, że u znaczącej większości pacjętów przyjmującej leki immunosupresyjne nie występują wszystkie wymienione powikłania ich stosowania, a z czasem zmniejszenie dawki leków jeszcze bardziej zmniejsza takie ryzyko.

Cyklosporyna (Neoral, Sandimmun)

Cyklosporyna działa poprzez hamowanie aktywacji komórek układu odpornościowego odpowiedzialnych za reakcję odrzucania (tzw. limfocytów T). Cyklosporynę (Neoral) podaje się doustnie (ewentualnie poza krótkim okresem po transplantacji kiedy może być podawana dożylnie), zwykle w kombinacji z kortykosterydami i/lub innymi lekami jak azatiopryną (Imuran, Imurek) lub mykofenolanem mofetilu (CellCept). Stężenie cyklosporyny we krwi w postaci oryginalnej oraz w formie zmetabolizowanej w ustroju (głównie w wątrobie) ma zasadnicze znaczenie w prowadzeniu leczenia i określaniu dawki leku, dlatego regularnie bada się poziom leku we krwi.

Przyjmowanie cyklosporyny

Dawki cyklosporyny zależy od masy ciała, poziomu leku we krwi, czynności wątroby, obecności objawów ubocznych
Cyklosporynę przyjmuje się najczęściej 2 razy dziennie w równych odstępach czasu (co 12 godzin, najlepiej w godzinach 8-20, 9-21)
W dniu, w którym pobierana jest krew na stężenie cyklosporyny we krwi nie należy przyjmować rannej dawki leku do czasu pobrania krwi na badania
Doustna postać cyklosporyny występuje w dwóch formach: płynu i kapsułek.

Postać płynna
Dawkę nalęży dokładnie odmierzyć załączoną pipetą, w przypadku niskich dawek leku stosowanych np. u małych dzieci potrzebna może być w tym celu strzykawka typu „insulinówka” posiadająca znacznie dokładniejszą podziałkę
Pipetę po zmierzeniu i przyjęciu leku należy dokładnie wytrzeć z zewnątrz i umieścić w ochronnej osłonie. Nie należy myć pipety w wodzie lub innych środkach myjących.
Pobraną cyklosporynę należy umieścić w szklanym (nie plastikowym!) naczyniu i zmieszać najlepiej z mlekiem lub sokiem jabłkowym (o temeraturze pokojowej). Nie należy w tym celu stosować soku grejfrutowego!
Cyklosporynę należy przyjmować codziennie dokladnie w tych samych godzinach
Cyklosporynę należy przechowywać w chłodnym i ciemnym miejscu ale nie w lodówce
Kapsułki

Niektórzy pacjenci chętniej przyjmują kapsułki niż cyklosporynę w płynie. Powinny one być połknięte natychmiast po wyjęciu z opakowania i najlepiej popijać je mlekiem lub sokiem jabłkowym. Kapsułki należy także przyjmować w tych samych gadzinach każdego dnia.

Działanie niepożądane

Poniżej wymienione zostaly najważniejsze, ale nie wszystkie działania uboczne cyklosporyny:

Upośledzenie czynności nerek
Nadciśnienie tętnicze
Przyrost dziąseł
Nadmierny porost włosów na całym ciele
Drżenie rąk
Problemy żołądkowo-jelitowe, np. nudności, wymioty, biegunka
Upośledzenie czynności wątroby
Bóle głowy
Zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów
Mało prawdopodobne jest by wszystkie lub nawet większość z w/w powikłań wystąpiło u każdego pacjęta. Większość z wymienionych działań niepożądanych można uniknąć poprzez zmniejszenie dawki cyklosporyny, co następuje z reguły z upływem czasu od przeszczepienia narządu.

Ostrzeżenie

Cyklosporyna wchodzi w tzw. interakcje z wieloma innymi. powszechnie stosowanymi lekami. Zawsze należy sprawdzić ze swoim lekarzem transplantologiem, czy wolno rozpocząć przyjmowanie jakichkolwiek nowych leków.
Poniżej wymieniono niektóre leki mogące zmienić działanie cyklosporyny:
erytromycyna
luminal
ketokonazol
flukonazol
amfoterycyna B
kwas dezoxyursocholowy
aminoglikozydy
cymetydyna
fenytoina
diltiazem
isoniazyd
rifampicyna
ciprofloksacyna
takrolimus

Certican (Everolimus)

Skład:
1 tabl. zawiera 0,25 mg lub 0,75 mg ewerolimusu. 1 tabl. do przygotowania zawiesiny doustnej zawiera 0,25 mg ewerolimusu.

Działanie:
Lek o działaniu immunosupresyjnym. Hamuje proliferację, a w konsekwencji także ekspansję klonalną limfocytów T aktywowanych antygenem, poprzez interleukiny specyficzne dla komórek T, np. interleukinę-2 i interleukinę-15. Ewerolimus hamuje wewnątrzkomórkowy szlak sygnałowy, inicjowany w momencie wiązania czynników wzrostu limfocytów z odpowiednimi receptorami, co w normalnych warunkach prowadzi do proliferacji komórek. Blokada tego sygnału przez ewerolimus prowadzi do zatrzymania komórek w fazie G1 cyklu komórkowego. Na poziomie molekularnym ewerolimus tworzy kompleks z białkiem cytoplazmatycznym FKBP-12. Obecność ewerolimusu powoduje zahamowanie fosforylacji kinazy p70 S6 stymulowanej przez czynnik wzrostu. Ewerolimus ma zatem odmienny mechanizm działania od cyklosporyny. W badaniach przedklinicznych z przeszczepami allogenicznymi, połączenie ewerolimusu i cyklosporyny okazało się bardziej skuteczne niż zastosowanie każdej z tych substancji oddzielnie. Działanie ewerolimusu nie ogranicza się wyłącznie do limfocytów T. Wykazuje on działanie ogólnie hamujące na proliferację komórek krwiotwórczych i niekrwiotwórczych, stymulowaną przez czynnik wzrostu, np. na proliferację komórek mięśni gładkich naczyń. Po podaniu doustnym maksymalne stężenie ewerolimusu występuje po 1-2 h. Względna biodostępność tabletek do sporządzania zawiesiny w porównaniu ze zwykłymi tabletkami wynosi 0,9. Wartości Cmax i AUC ewerolimusu ulegają zmniejszeniu odpowiednio o 60% i 16%, jeśli tabletki przyjmowane są z wysokotłuszczowym posiłkiem – aby zminimalizować te różnice, preparat należy przyjmować konsekwentnie z posiłkiem lub bez. Lek wiąże się z białkami osocza w około 74%. Ewerolimus jest substratem CYP 3A4 i GpP. Głównym szlakiem metabolicznym jest monohydroksylacja i O-dealkilacja. Lek jest wydalany głównie z kałem (80%), niewielka ilość z moczem (5%).

Wskazania:
Profilaktyka odrzucania narządu u dorosłych biorców allogenicznych przeszczepów nerek lub serca, u których istnieje małe lub umiarkowane ryzyko immunologiczne odrzucania. Preparat należy stosować w skojarzeniu z cyklosporyną w mikroemulsji i kortykosteroidami.

Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość na ewerolimus, syrolimus lub pozostałe składniki preparatu.

Niepożądane efekty:
Bardzo często (>1/10): leukopenia; hipercholesterolemia, hiperlipidemia. Często (>1/100 i <1/10): zakażenia wirusowe, bakteryjne i grzybicze, posocznica; trombocytopenia, anemia, koagulopatia, choroba Moschowitza/zespół hemolityczno-mocznicowy; hipertriglicerydemia; nadciśnienie, torbiel limfatyczna, zakrzepy żylne z zatorami; zapalenie płuc; ból brzucha, biegunka, nudności, wymioty; trądzik, powikłania ran chirurgicznych; zakażenia układu moczowego; obrzęk i ból. Niezbyt często (>1/1000 i <1/100): zakażenia ran; hemoliza; niedoczynność gonad u mężczyzn (zmniejszenie stężenia testosteronu, zwiększenie stężenia LH); atypowe zapalenie płuc; zapalenie wątroby, zaburzenia wątrobowe, żółtaczka, nieprawidłowe wyniki prób czynnościowych wątroby; wysypka skórna; bóle mięśni; martwica kanalików nerkowych, odmiedniczkowe zapalenie nerek. Chłoniak lub choroba limfoproliferacyjna rozwinęły się u 1,4% pacjentów leczonych preparatem w skojarzeniu z innymi lekami immunosupresyjnymi przez okres co najmniej 1 roku. Nowotwory złośliwe skóry stwierdzono u 1,3% pacjentów, a inne rodzaje nowotworów złośliwych rozwinęły się u 1,2% pacjentów. Występowanie działań niepożądanych może zależeć od schematu leczenia immunosupresyjnego (tzn. od stopnia i czasu trwania immunosupresji).

Interakcje:
Wchłanianie i wydalanie ewerolimusu po podaniu układowym może ulegać zaburzeniu przez inne leki, wpływające na CYP 3A4 i/lub glikoproteinę P. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania preparatu oraz leków o silnym działaniu hamującym bądź pobudzającym CYP 3A4 (np. ketokonazol, itrakonazol, worykonazol, klarytromycyna, telytromycyna, rytonawir, ryfampicyna, ryfabutyna) – zaleca się monitorowanie stężeń ewerolimusu we krwi pełnej u pacjentów przyjmujących jednocześnie leki z tych grup, a także po zakończeniu terapii tymi lekami. Inhibitory glikoproteiny P mogą zmniejszyć wypływ ewerolimusu z komórek jelit i zwiększyć stężenie tego związku we krwi. Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania ewerolimusu z substratami 3A4 i 2D6 o wąskim indeksie terapeutycznym. Biodostępność ewerolimusu ulega istotnemu zwiększeniu po jednoczesnym podaniu cyklosporyny (inhibitor CYP 3A4/PgP); w przypadku zmiany dawkowania cyklosporyny może być konieczna modyfikacja dawkowania ewerolimusu. Pacjenci otrzymujący jednocześnie inhibitory reduktazy HMG-CoA i/lub fibraty powinni być monitorowani w kierunku możliwych działań niepożądanych charakterystycznych dla tej grupy leków. Umiarkowane inhibitory CYP 3A4 i PgP mogą zwiększać stężenie ewerolimusu we krwi (np. flukonazol, erytromycyna, werapamil, nikardypina, diltiazem, nelfynawir, indynawir, amprenawir). Leki pobudzające CYP 3A4 mogą nasilać metabolizm ewerolimusu i zmniejszać jego stężenia we krwi (np. ziele dziurawca, karbamazepina, fenobarbital, fenytoina, efawirenz, newirapina). Owoc grejpfruta i sok grejpfrutowy wpływają na aktywność cytochromu P-450 i PgP i z tego względu nie należy ich spożywać. Leki o działaniu immunosupresyjnym mogą wpływać na skuteczność szczepień, dlatego stosowanie szczepionek podczas leczenia ewerolimusem może być mniej skuteczne; należy unikać podawania żywych szczepionek.

Dawkowanie:
Leczenie preparatem powinno być rozpoczynane i kontynuowane przez lekarzy doświadczonych w terapii immunosupresyjnej po przeszczepieniu narządów, posiadających możliwość monitorowania stężenia ewerolimusu we krwi pełnej.Doustnie. Dorośli: u pacjentów po przeszczepieniu nerki lub serca zalecana początkowa dawka leku wynosi 0,75 mg 2 razy na dobę. Leczenie należy rozpocząć jak najszybciej po transplantacji. Dobową dawkę preparatu należy zawsze podawać w postaci 2 doustnych dawek. Lek należy przyjmować zawsze w ten sam sposób: z posiłkiem lub bez jedzenia oraz o tej samej porze, w której przyjmowana jest cyklosporyna w mikroemulsji. Tabletki należy zażywać, popijając szklanką wody. Leku nie należy rozkruszać przed połknięciem. Pacjenci, którzy nie są w stanie przełknąć nie rozkruszonej tabletki, mogą przejść na leczenie preparatem w postaci tabletek do przygotowania zawiesiny doustnej. U pacjentów przyjmujących ewerolimus może być konieczna zmiana dawkowania, w zależności od stężenia leku we krwi, tolerancji na lek, indywidualnej odpowiedzi na leczenie, zmiany innych jednocześnie stosowanych leków oraz stanu klinicznego – zmiany w dawkowaniu można wprowadzać w odstępach 4-5 dniowych.Chorzy z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby (klasa A lub B Child-Pugh) powinni otrzymywać połowę zwykłej dawki leku, jeśli spełniają oni dwa z wymienionych niżej warunków: bilirubina >34 µmol/l (>2 mg/dl), albuminy <35 g/l (<3,5 g/dl), czas protrombinowy wydłużył się o ponad 4 s (INR >1,3). Dalsze dostosowanie dawki należy ustalać na podstawie monitorowania terapeutycznych stężeń leku. Brak konieczności modyfikacji dawkowania u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek.Zalecane dawkowanie cyklosporyny u pacjentów po przeszczepieniu nerki: nie należy długotrwale stosować ewerolimusu z pełnymi dawkami cyklosporyny; zmniejszona wielkość AUC cyklosporyny u tych pacjentów leczonych ewerolimusem poprawia czynność nerek – zmniejszanie AUC cyklosporyny należy rozpocząć po upływie 1 miesiąca od przeszczepienia. Przed zmniejszeniem dawki cyklosporyny należy upewnić się, że najmniejsze stężenia ewerolimusu we krwi pełnej, w stanie stacjonarnym są równe lub większe niż 3 ng/ml. Jeśli pacjent nie toleruje zmniejszenia AUC cyklosporyny, należy rozważyć celowość dalszego podawania ewerolimusu.Zalecane dawkowanie cyklosporyny u pacjentów po przeszczepieniu serca: w fazie terapii podtrzymującej należy zmniejszać dawkę cyklosporyny w celu poprawy czynności nerek. Jeśli zaburzenie czynności nerek postępuje lub jeśli obliczony klirens kreatyniny wynosi <60 ml/min, należy dostosować schemat leczenia. Przed zmniejszeniem dawki cyklosporyny należy upewnić się, że najmniejsze stężenia ewerolimusu we krwi pełnej, w stanie stacjonarnym są równe lub większe niż 3 ng/ml.

Uwagi:
Zaleca się prowadzenie rutynowego monitorowania terapeutycznych stężeń ewerolimusu we krwi pełnej. Szczególne znaczenie ma monitorowanie stężenia ewerolimusu we krwi pełnej u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby, przyjmujących jednocześnie leki o silnym działaniu pobudzającym lub hamującym CYP 3A4, podczas zmiany leczenia na inną postać farmaceutyczną i/lub po znacznym zmniejszeniu dawki cyklosporyny. Pacjenci otrzymujący preparat powinni być monitorowani w kierunku hiperlipidemii, a w razie konieczności należy zastosować leczenie środkami zmniejszającymi stężenie lipidów oraz modyfikację diety. Pacjenci powinni być regularnie monitorowani w kierunku ewentualnych nowotworów skóry oraz powinni ograniczyć ekspozycję na światło słoneczne, promieniowanie UV i stosować kremy z filtrem ochronnym. Przez pierwsze 3 miesiące po przeszczepieniu zaleca się profilaktykę przeciw cytomegalowirusowi (CMV), zwłaszcza u pacjentów z grupy zwiększonego ryzyka rozwoju CMV. U wszystkich pacjentów należy regularnie kontrolować czynność nerek.

Ciąża:
Preparat nie powinien być podawany kobietom w ciąży, chyba że potencjalne korzyści przewyższają możliwe ryzyko dla płodu. Kobiety w wieku rozrodczym powinny być poinformowane o konieczności stosowania antykoncepcji podczas leczenia preparatem oraz do 8 tyg. po zakończeniu terapii. Kobiety przyjmujące preparat nie powinny karmić piersią.

Ostrożnie:
W badaniach klinicznych ewerolimus podawano jednocześnie z cyklosporyną w mikroemulsji, bazyliksymabem i kortykosteroidami; nie przeprowadzono odpowiednich badań nad podawaniem preparatu w skojarzeniu z innymi lekami o działaniu immunosupresyjnym. Nie przeprowadzono odpowiednich badań u pacjentów z dużym ryzykiem immunologicznym, stosujących ewerolimus. Właściwości farmakokinetyczne ewerolimusu u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby nie zostały zbadane – w tej grupie pacjentów zaleca się ścisłe monitorowanie stężenia ewerolimusu we krwi pełnej. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania preparatu z silnymi inhibitorami CYP 3A4 oraz lekami o silnym działaniu pobudzającym CYP 3A4, chyba że korzyści z zastosowania takiego połączenia przewyższają ewentualne ryzyko. U pacjentów z rozpoznaną hiperlipidemią przed rozpoczęciem leczenia immunosupresyjnego, zawierającego ewerolimus, należy przeprowadzić analizę ryzyka do korzyści; podobna ocena korzyści i ryzyka jest konieczna podczas ciągłego podawania preparatu chorym z ciężką, oporną na leczenie hiperlipidemią. Należy zachować ostrożność w przypadku jednoczesnego stosowania z inhibitorami reduktazy HMG-CoA i/lub fibratami. Należy rozważyć ewentualne zmiany w schemacie leczenia immunosupresyjnego, zwłaszcza zmniejszenie dawki cyklosporyny, u pacjentów ze zwiększonym stężeniem kreatyniny we krwi. Jednoczesne podawanie innych leków o znanym szkodliwym działaniu na nerki wymaga zachowania ostrożności. Preparat nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy Lappa lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Brak wystarczającego doświadczenia, aby preparat mógł być zalecany do stosowania u dzieci i młodzieży (istnieją ograniczone dane ze stosowaniem leku u dzieci po przeszczepieniu nerki).

Takrolimus (Prograf)

Podobnie jak cyklosporyna, takrolimus hamuje aktywację limfocytow T układu odpornościowego odpowiedzialnych za reakcję odrzucania przeszczepionego narządu. Takrolimus podawany jest niemal wyłącznie doustnie, choć wyjątkowo może być podawany dożylnie bezpośrednio po przeszczepie. Takrolimus najczęściej stosuje się w połączeniu z kortykosterydami, rzadziej także z azatiopryną lub mykofenolanem mofetilu. Od stężenia leku krążącego we krwi pacjenta zależy jego działanie, wobec czego często musi ono być oznaczane w celu ustalenia najlepszego dawkowania.

Przyjmowanie Prografu (takrolimus, kapsufki po 1 mg lub 5 mg)
Dawka leku zależy od masy ciała biorcy przeszczepu, stężenia leku we krwi, stanu zdrowia, wyników badań laboratoryjnych oraz obecności działań niepożądanych
Dzienna dawka powinna być podzielona i przyjmowana w odstępach co 12godzin
Kapsułka powinna być połknięta zaraz po wyjęciu z opakowania i popita obficie wodą lub sokiem owocowym (ale nie grejfrutowym)
Kapsułki powinny być przyjmowane, co najmniej 1 godzinę przed lub 2-3 godziny po posiłkach
W dniu, w którym pobierana jest krew na stężenie takrolimus we krwi nie należy przyjmować rannej dawki leku do czasu pobrania krwi na badania
Dzialania niepożądane

Poniżej wymienione zostały najważniejsze, ale nie wszystkie działania uboczne takrolimusu:
Nieprawidłowa czynność nerek
Podwyższone ciśnienie krwi
Zaburzenia snu
Podwyższone stężenie cukru we krwi
Uczucie mrowienia w dłoniach lub stopach
Drżenie rąk
Problemy żołądkowo-jelitowe, np. nudności, wymioty lub biegunka
Bóle głowy
Zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów
Mało prawdopodobne jest by wszystkie lub nawet większość z w/w powikłań wystąpiło u każdego pacjenta. Większości z wymienionych działań niepożądanych można uniknąć poprzez zmniejszenie dawki takrolimusu, co następuje z reguły z upływem czasu od przeszczepienia narządu.

Ostrzeżenie

Takrolimus wchodzi w tzw. interakcje z wieloma innymi, powszechnie stosowanymi lekami. Zawsze należy sprawdzić ze swoim lekarzem transplantologiem, czy wolno rozpocząć przyjmowanie jakichkolwiek nowych leków.
Poniżej wymieniono niektóre leki mogące zmienić działanie takrolimusu:
erytromycyna
luminal
ketokonazol
flukonazol
amfoterycyna B
kwas dezoxyursocholowy
aminoglikozydy
cymetydyna
omeprazol
diltiazem
fenytoina
isoniazyd
rifampicyna
ciprofloksacyna
cyklosporyna

Advagraf (Tacrolimusum)

Preparat Advagraf jest lekiem, który jako substancję czynną zawiera takrolimus. Jest on dostępny w postaci kapsułek o przedłużonym uwalnianiu zawierających takrolimus (w dawce 0,5 mg: kapsułki żółte i pomarańczowe; 1 mg: kapsułki białe i pomarańczowe; 5 mg kapsułki szarawo-czerwone i pomarańczowe). „Przedłużone uwalnianie” oznacza, że takrolimus jest uwalniany powoli z kapsułki w ciągu kilku godzin.

W jakim celu stosuje się preparat Advagraf?

Preparat Advagraf stosuje się w celu zapobiegania odrzuceniu przeszczepu (gdy układ odpornościowy atakuje przeszczepiony narząd). Preparat stosuje się również do leczenia odrzucenia narządów, gdy inne leki immunosupresyjne nie są skuteczne.

Jak stosować preparat Advagraf?

Leczenie preparatem Advagraf powinien przepisywać wyłącznie lekarz posiadający doświadczenie w leczeniu pacjentów po przeszczepach.
Preparat Advagraf jest przeznaczony do leczenia przewlekłego. Dawki oblicza się na podstawie masy ciała pacjenta. Lekarze powinni monitorować poziom takrolimusu we krwi w celu sprawdzenia, czy pozostaje on w odpowiednim zakresie.
W zapobieganiu odrzuceniu przeszczepu dawka preparatu Advagraf jest uzależniona od typu przeszczepu, jaki otrzymał pacjent. W przeszczepach nerek dawka początkowa wynosi 0,20 do 0,30 mg na kilogram masy ciała. W przeszczepach wątroby dawka początkowa wynosi 0,10 do 0,20 mg/kg.
W leczeniu odrzucenia przeszczepu takie same dawki można stosować w przeszczepach nerek i wątroby, a w innych typach przeszczepów (serca, płuc, trzustki lub jelita) dawka początkowa wynosi od 0,10 do 0,30 mg/kg.
Preparat Advagraf podaje się raz na dobę, rano, na co najmniej jedną godzinę przed posiłkiem lub trzy godziny po posiłku.

Jak działa preparat Advagraf?

Substancja czynna preparatu Advagraf, takrolimus, jest lekiem immunosupresyjnym. Oznacza to, że zmniejsza on aktywność układu odpornościowego (naturalnego systemu obronnego organizmu).
Takrolimus oddziałuje na pewne specjalne komórki układu immunologicznego, określane jako limfocyty T, które są głównie odpowiedzialne za atakowanie przeszczepianego narządu (odrzucenie narządu).
Takrolimus stosuje się od połowy lat 90. W Unii Europejskiej (UE) jest on dostępny w postaci kapsułek pod nazwą Prograf lub Prograft (w zależności od kraju). Preparat Advagraf jest bardzo podobny do preparatu Prograf/Prograft, lecz lek został zmieniony w taki sposób, że substancja czynna jest uwalniana z kapsułki wolniej niż w przypadku leku Prograf/Prograft. Umożliwia to podawanie preparatu Advagraf raz na dobę, podczas gdy preparat Prograf/Prograft podaje się dwa razy na dobę. Może to ułatwić pacjentom ścisłe przestrzeganie zasad przyjmowania leku.

Jakie korzyści ze stosowania preparatu Advagraf zaobserwowano w badaniach?

Preparat Advagraf był tak samo skuteczny jak oba leki porównawcze. Po jednym roku odrzucenie przeszczepu wystąpiło u 14% pacjentów otrzymujących preparat Advagraf. Odsetek ten wyniósł 15,1% w przypadku pacjentów leczonych preparatem Prograf/Prograft oraz 17% w przypadku pacjentów leczonych cyklosporyną. Krótsze badania z udziałem pacjentów po przeszczepie nerki i wątroby wykazały, że preparaty Advagraf i Prograf/Prograft charakteryzują się podobnym wchłanianiem w organizmie.

Jakie ryzyko wiąże się ze stosowaniem preparatu Advagraf?

MOŻLIWE SKUTKI UBOCZNE:
Wzrost poziomu cukru we krwi, wzrost poziomu potasu we kwri, bezsenność, drżenie mięśniowe, ból głowy, nadciśnienie, biegunka, nudności, zaburzenia czynności nerek, zmiany w morfologii krwi, obniżenie poziomu magnezu, fosforu, wapnia, sodu, zatrzymanie płynów w organizmie, brak apetytu, anoreksja, wzrost poziomu lipidów i zaburzenie ich proporcji, niepokój, splątanie, dezorientacja, depresja, omamy, koszmary senne, drgawki, zaburzenia świadomości, zaburzenia czucia, zawroty głowy, zaburzenia widzenia, szumy uszne, choroba niedokrwienna serca, przyspieszenie akcji serca, choroby naczyń obwodowych, duszność, zapalenie gardła, kaszel, zapalenie błon śluzowych nosa, owrzodzenie i perforacja żołądka, krwawienia z przewodu pokarmowego, wymioty, wzdęcia, zaburzenia funkcjonowania wątroby, świąd, wysypka, trądzik. Może wystąpić niewydolność nerek, skąpomocz. Lek może powodować zaburzenia widzenia i zaburzenia neurologiczne, które mogą wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwanie pojazdów mechanicznych. Ze względu na potencjalne ryzyko wystąpienia złośliwych zmian skórnych należy ograniczyć narażenie na światło słoneczne i promieniowanie UV (noszenie odpowiedniej odzieży i stosowanie filtrów słonecznych).

Najczęstsze działania niepożądane związane ze stosowaniem preparatu Advagraf (obserwowane u ponad 1 pacjenta na 10) to drżenia, bóle głowy, nudności (mdłości), biegunka, problemy dotyczące nerek, hiperglikemia (podwyższony poziom glukozy we krwi), cukrzyca, hiperkalemia (podwyższony poziom potasu we krwi), nadciśnienie tętnicze (podwyższone ciśnienie krwi) i bezsenność (problemy ze snem). Pełny wykaz działań niepożądanych zgłaszanych po podaniu preparatu Advagraf znajduje się w ulotce dla pacjenta.
Preparatu Advagraf nie należy podawać osobom, u których może występować nadwrażliwość (uczulenie) na takrolimus, na antybiotyki makrolidowe (takie jak erytromycyna) lub którykolwiek składnik preparatu.
Pacjenci i lekarze powinni zachować ostrożność podczas przyjmowania innych leków (w tym niektórych preparatów ziołowych) równocześnie z preparatem Advagraf, gdyż może wystąpić konieczność skorygowania dawki preparatu Advagraf lub dawki leku, z którym jest on przyjmowany. Szczegóły dotyczące interakcji znajdują się w ulotce dla pacjenta.

Mykofenolan mofetilu (CellCept)

CellCept należy do grupy leków podobnych do azatiopryny, hamujących mnożenie komórek. Ma on jednak bardziej wybiórcze działanie, głównie wyrażone wobec limfocytów, przez co jest bardziej skuteczny w zapobieganiu odrzucaniu przeszczepionych narządów. Najczęściej jest stosowany w połączeniu z innymi lekami, kortykosterydami i/lub cyklosporyną albo takrolimus.

Przyjmowanie mykofenolanu mofetilu CellCept-u
Dawka mykofenolanu mofetilu zależy od masy ciała biorcy przeszczepu i wyników badań laboratoryjnych, przede wszystkim obrazu morfologicznego krwi
Lek powinien być przyjmowany 2 razy dziennie w podzielonej dawce dobowej w tych samych godzinach
Nie należy zgniatać kapsułek i kruszyć tabletek
Zaleca się przyjmowanie mykofenolanu przynajmniej na 1 godzinę przed lub 2 godziny po posiłku
Działania niepożądane

Najbardziej wrażliwe na działanie mykofenolanu są komórki szpiku, dlatego też pacjenci otrzymujący ten lek mają skłonność do anemii, przedłużonych krwawień po zranieniach i zwiększoną wrażliwość na zakażenia. Konieczne jest okresowe kontrolowanie składu krwi i ewentualne modyfikacje dawkowania mykofenolanu mofetilu jeśli nastąpi zbyt silne zahamowanie czynności szpiku.
Ponadto mykofenolan mofetilu może powodować:
Problemy żołądkowo-Jelitowe, np. nudności, wymioty, biegunkę
Gorączkę
Bóle głowy
Podwyższone ciśnienie tętnicze
Opryszczkę, trądzik na twarzy
Bezsenność, zawroty głowy, drżenia
Zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów
Chociaż lista powikłań może niepokoić, to częstość w/w powikłań leczenia mykofenolanem mofetilu jest względnie niska. Działanie na szpik jest odwracalne po zatrzymaniu podawania leku. Lek jest, jak wynika z dotychczasowych doświadczeń, dość bezpieczny zwłaszcza w niskich dawkach stosowanych w przewlekłym zapobieganiu odrzucaniu przeszczepu.