Co to jest?
Jest to niewielki zabieg polegający na wszyciu pod skórę klatki piersiowej niewielkiego urządzenia będącego elektrycznym kardiowerterem – defibrylatorem. Urządzenie łączy się z sercem za pomocą przewodu nazywanego elektrodą, którą wprowadza się do serca przez żyłę. Jest ono zasilane przez baterię, której trwałość wynosi średnio od 5 do 15 lat.
Istnieje wiele typów tego urządzenia. Są one dostosowane do różnych potrzeb, zależnie od rodzaju schorzenia. Kardiowerter – defibrylator wszczepia się chorym z groźnymi dla życia zaburzeniami rytmu serca (częstoskurcz komorowy, migotanie komór), gdy nie ma innej metody ich leczenia.
Działanie urządzenia polega na wyzwoleniu impulsu elektrycznego o niewielkiej energii mającego zadanie przerwać groźną arytmię serca. Taki impuls jest odczuwany przez chorego, czasami dość nieprzyjemnie.
Kwalifikacja i przygotowanie do zabiegu
* Do tego zabiegu powinien pacjenta zakwalifikować lekarz kardiolog.
* Należy wykonać: badanie elektrofizjologiczne, koronarografię, EKG, EKG metodą Holtera, a czasami test wysiłkowy w celu wywołania arytmii.
Przygotowanie do planowego zabiegu
* Warto poddać się szczepieniu przeciwko WZW B (żółtaczka zakaźna). W przypadku zaistnienia konieczności pilnego wszczepienia kardiowertera – defibrylatora nie będzie już czasu na zaszczepienie.
* Należy oznaczyć grupę krwi i wykonać podstawowe badania: morfologię krwi, badanie ogólne moczu, RTG klatki piersiowej.
* Wskazane jest odstawienie leków przeciwkrzepliwych.
* Do tego zabiegu chory jest przygotowywany w szpitalu, czas oczekiwania nawet do kilku tygodni.
Przebieg zabiegu
Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym na sali zabiegowej pod kontrolą prześwietlenia RTG. Rozpoczyna się przecięciem skóry klatki piersiowej (najczęściej po stronie lewej). Następnie wytwarza się pod skórą “kieszonkę”, w której znajdzie się kardiowerter – defibrylator. Kolejnym etapem jest umocowanie elektrody w sercu, którą następnie łączy się z urządzeniem. Dla wyjaśnienia – elektrodę wprowadza się przez żyłę widoczną w przygotowanej wcześniej „kieszonce skórnej”, nie wymaga to otwierania samej klatki piersiowej i rozległego zabiegu kardiochirurgicznego. Po właściwym zaprogramowaniu i sprawdzeniu układu zaszywa się go pod skórą. Zabieg może trwać nawet do kilku godzin. Po wszczepieniu kardiowertera – defibrylatora pacjent może chodzić i jeść.
Powikłania zabiegu
Jest to niewielki zabieg, obarczony stosunkowo małym ryzykiem. Oczywiście mogą wystąpić powikłania takie jak: krwawienie, zakażenie rany operacyjnej czy odma opłucnowa (“spadnięcie” płuca), ale łatwo poddają się leczeniu.
Kontrola po zabiegu
* Na drugi dzień po zabiegu z reguły wykonuje się RTG klatki piersiowej.
* Zdjęcie szwów następuje po około 7 dniach.
* Każdy chory z kardiowerterem – defibrylatorem powinien pozostawać pod specjalistyczną kontrolą kardiologiczną, aby wychwycić ewentualne niewłaściwe działanie urządzenia oraz wyczerpywanie się baterii. Wówczas wszczepia się nowy kardiowerter – defibrylator w miejsce zużytego.
* Jeśli chory odczuje zadziałanie urządzenia, powinien natychmiast zgłosić się do lekarza, aby sprawdzić w pamięci urządzenia czy impuls był wyzwolony prawidłowo i jaka arytmia wystąpiła.
* Wizyta kontrolna polega na rozmowie z lekarzem i wykonaniu EKG. Okresowo i w sytuacjach wątpliwych przeprowadza się kontrolę działania kardiowertera – defibrylatora specjalnym urządzeniem radiowym przykładanym do skóry nad urządzeniem.
Co robić gdy…
* dolegliwości pojawią się ponownie po wszczepieniu urządzenia? Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, gdyż istnieje podejrzenie niewłaściwego działania lub uszkodzenia kardiowertera – defibrylatora.
* pojawiają się: gorączka, dreszcze, zaczerwienienie i bolesność w okolicy urządzenia? Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, gdyż istnieje podejrzenie wystąpienia bakteryjnego zakażenia tej okolicy.
* chcemy wyjechać na wycieczkę, wczasy? Warto zapytać lekarza czy nie jest to zbyt ryzykowne. Na pewno trzeba zaopatrzyć się w zapas leków. Należy też sprawdzić czy istnieje możliwość otrzymania pomocy lekarskiej w miejscu, do którego się udajemy. Warto mieć przy sobie telefon komórkowy.
O co pytać lekarza?
* O stan zaawansowania choroby. Należy wiedzieć jak duży wysiłek fizyczny oraz jaką pracę (prowadzenie samochodu, obsługa maszyn) można wykonywać w miarę bezpiecznie.
* O ewentualne badania dodatkowe: EKG, echokardiografię, EKG metodą Holtera.
* O ewentualne działania uboczne przepisywanych leków. Każdy lek może wywoływać różne uboczne działania. Należy poinformować lekarza o wszystkich swoich chorobach i dolegliwościach choćby wydawały się bez związku z chorobą serca. Przyjmowane leki mogą pogorszyć te stany.
* O poziom cholesterolu, cukru oraz wartości ciśnienia tętniczego krwi. Są to czynniki ryzyka wymagające leczenia w razie podwyższonych wartości.
* O dietę. Bardzo ważne jest prawidłowe odżywianie się w celu utrzymania prawidłowych wartości cholesterolu, cukru, ciśnienia tętniczego krwi.
* O ewentualne leczenie uzależnienia od nikotyny. Dostępne są obecnie leki wspomagające rzucanie palenia.
Co trzeba wiedzieć?
* Należy unikać silnych pól magnetycznych i elektrycznych. Nie należy manipulować urządzeniami elektrycznymi, zwłaszcza radiowymi, w pobliżu kardiowertera – defibrylatora. Pewne zabiegi medyczne mogą uszkodzić to urządzenie. Zaliczamy do nich radioterapię, rezonans magnetyczny, niewłaściwie wykonaną kardiowersję elektryczną lub defibrylację.
* Obecnie szczepienie przeciwko WZW B (żółtaczka zakaźna) przed zabiegami nie jest finansowane przez NFZ. Warto się jednak szczepić na własny koszt, nawet jeśli się nie choruje. Daje to zabezpieczenie w przypadku niespodziewanego zabiegu bądź badania inwazyjnego. Nie trzeba wtedy czekać wymaganych sześciu tygodni na skuteczność szczepienia.
* Należy dostosować wysiłek fizyczny do swoich możliwości. Jego rodzaj i intensywność należy ustalić z lekarzem.
* “Twoje życie w twoich rękach” Lekarze wykonają zabieg, przepiszą leki i doradzą, ale tylko od współpracy chorego zależy powodzenie leczenia. Jeśli nie zaprzestanie on palenia papierosów, nadużywania alkoholu, nie zastosuje właściwej diety, nie podejmie odchudzania, nie będzie przyjmował właściwych leków i opuszczał wizyty kontrolne, to prawdopodobnie efekty leczenia będą kiepskie!