Jeden z najbardziej niebezpiecznych i rozpowszechnionych nałogów. Obecnie szacuje się, że rocznie na świecie umiera z powodu palenia tytoniu około 2 miliony ludzi. Eksperci oceniają, że liczba ta ma wzrosnąć do 10 milionów w roku 2020.
W dymie tytoniowym oprócz nikotyny znajduje się około 4 tysięcy szkodliwych substancji chemicznych, które z każdym wdechem dostają się do płuc, a następnie do krwi. Wszystkie te substancje przyczyniają się do powstawania raka, chorób układu krążenia, płuc oraz są przyczyną wielu innych schorzeń.
Liczne badania naukowe pokazały, że palenie tytoniu zwiększa o 25-40% ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia, o 30-40% z powodu nowotworów złośliwych (rak), 70% z powodu chorób płuc.
Nikotyna ma silne działanie uzależniające i to ona głównie jest przyczyną trudności rzucenia nałogu – jest po prostu narkotykiem! Dopiero po 48 godzinach od wypalenia ostatniego papierosa organizm usuwa resztki nikotyny.
Korzystne efekty rzucenia palenia widoczne są dopiero po dłuższym czasie. Poprawa kondycji fizycznej widoczna jest po upływie kilku tygodni do kilku miesięcy. Ustąpienie kaszlu i poprawa oddychania następuje po upływie kilku miesięcy do roku. Dopiero po około 10-15 latach od rzucenia palenia, ryzyko zachorowania zmniejsza się na tyle, że jest podobne jak u osób nie palących.
Bierne palenie
Często zapomina się o tym, że osoby przebywające z palaczami w tym samym pomieszczeniu wdychają dym tytoniowy i stają się tzw. biernymi palaczami. Tym samym narażone są na choroby związane z paleniem tytoniu podobnie jak zatruwający ich palacze.
Walka z nałogiem
Rzucenie nałogu nie jest łatwe. Przekonuje się o tym aż 70 % palących, którzy, jak wykazują statystyki, chcą rzucić palenie. Prawie połowa z nich próbowała, ale tylko 2-3% palaczy osiąga sukces w walce z nałogiem.
Powodem tych trudności jest bardzo silne uzależnienie psychiczne (przyzwyczajenie do czynności palenia), równie silne uzależnienie fizyczne (przyzwyczajenie organizmu do nikotyny), a także silna presja kolegów – palaczy (“no co, nie zapalisz ze mną?”). Najbardziej nieprzyjemny jest tzw. głód nikotynowy (bardzo silna chęć zapalenia papierosa), który pojawia się najczęściej już po 24 godzinach od ostatniego papierosa, nasila się znacznie po 48 godzinach, zaczyna słabnąć po 3-4 tygodniach i może utrzymywać się przez wiele miesięcy. Inne częste objawy zespołu odstawienia od nikotyny to: niepokój, irytacja, stany lękowe, zaburzenia snu, pogorszenie nastroju, zmęczenie, trudności z koncentracją, zwiększony apetyt, który może doprowadzić do przytycia.
Niewiele osób ma na tyle silną wolę, by skutecznie rzucić nałóg. Dlatego bardzo ważna jest fachowa rada specjalisty, wsparcie rodziny i przyjaciół. Często i to nie wystarcza, gdyż objawy odstawienia od nikotyny mogą być wyjątkowo dokuczliwe. W takich przypadkach stosuje się obecnie tzw. zastępczą terapię nikotynową. Polega ona na podawaniu niewielkich dawek nikotyny (w różnych postaciach) celem złagodzenia objawów związanych z rzucaniem nałogu. Istnieją także inne leki, które znoszą te objawy – warto o nie zapytać lekarza.
Skutki palenia tytoniu
Palacze częściej zapadają na liczne choroby i umierają przedwcześnie z ich powodu.
Choroby występujące częściej u ludzi palących:
* choroba niedokrwienna serca (zawał serca, dusznica bolesna) i inne choroby układu krążenia,
* rak płuca, oskrzeli, krtani, języka, wargi, pęcherza moczowego i inne,
* poronienia, wady wrodzone u dzieci, których matki paliły, będąc w ciąży,
* udar mózgu,
* choroby układu oddechowego takie jak przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozedma płuc.
Choroby te prowadzą często do inwalidztwa i przedwczesnego wycofania się z życia zawodowego i towarzyskiego.
“Dekalog” dla rzucających palenie
1. Po pierwsze: należy dostrzec swoje uzależnienie i zrozumieć, jak bardzo szkodzi się sobie i innym.
2. Po drugie: nawet niewielka liczba wypalanych dziennie papierosów to też uzależnienie.
3. Po trzecie: potrzebna jest motywacja, a więc chęć poprawy stanu zdrowia, zwiększenia aktywności życiowej, zadbania o przyszłość dzieci itp.
4. Po czwarte: rzucenie palenia przyniesie “czysty zysk”. Nie tylko nie trzeba będzie kupować papierosów, ale może nie trzeba będzie leczyć skutków palenia. No i mieszkanie nie będzie wymagać tak częstego malowania.
5. Po piąte: teraz można udać się do lekarza specjalisty, który pomoże osiągnąć sukces.
6. Po szóste: warto skorzystać z pomocy klubów, organizacji pomagających w walce z nałogiem. Wydrukowano wiele broszur i książek z cennymi wskazówkami. Warto po nie sięgnąć.
7. Po siódme: nie każdy potrafi rzucić palenie od razu. Najlepiej robić to stopniowo, zmniejszając liczbę wypalanych papierosów.
8. Po ósme: pamiętaj, że twój palący kolega to wróg twoich starań! Naucz się mówić NIE w taki sposób, by nie zrażać tym przyjaciół, a jednak dobitnie.
9. Po dziewiąte: CIERPLIWOŚCI! Odzwyczajanie się od nałogu jest bardzo mozolnym procesem. Często palacze po początkowym sukcesie wracają do nałogu. Nie należy się zniechęcać, trzeba próbować dalej.
10. Po dziesiąte: osiągnięcie zamierzonego sukcesu to nie wszystko! Aby zdrowo żyć, należy jeszcze stosować dietę i właściwy wysiłek fizyczny.
Gdzie szukać pomocy?
* Bezpłatna Infolinia ,,Zawsze Bez Nikotyny” – 0 800 300 600 czynna od 9:00 do 21:00 siedem dni w tygodniu.
* Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym ,,PPP” czyli Przestań Palić Papierosy. Specjaliści dyżurują we wtorki od 14:00 do 18:00 pod numerem telefonu (022) 643 92 863.
ZAPAMIĘTAJ!
“Twoje życie w twoich rękach”. Lekarze wykonają zabieg, przepiszą leki i doradzą, ale tylko od współpracy chorego zależy powodzenie leczenia. Jeśli nie zaprzestanie on palenia papierosów, nadużywania alkoholu, nie zastosuje właściwej diety, nie podejmie odchudzania, nie będzie przyjmował właściwych leków i będzie opuszczał wizyty kontrolne, to prawdopodobnie efekty leczenia będą kiepskie!
Autor: Piotr Bręborowicz